मेरो कथा: मैले कसरी मेरो पैसा गुमाएँ#
केही हप्ता अघि, मेरो फोन भीडभाड भएको रेलवे स्टेशनमा चोरी भयो। सुरुमा मलाई लाग्यो कि मैले केवल मेरो उपकरण गुमाएँ, तर केही मिनेटमै यो दुःस्वप्नमा परिणत भयो। म मेरो मोबाइल सेवा प्रदायकलाई सम्पर्क गरेर SIM कार्ड ब्लक गर्नुअघि नै ठगहरूले यसमा नियन्त्रण पाइसकेका थिए।
मेरो SIM पहुँच पाएपछि, उनीहरूले छिटो सुरक्षा जाँचहरू पार गरेर मेरो बैंक खाताबाट लेनदेन सुरु गरे। मलाई लगातार OTPs र सूचनाहरू आइरहेका थिए, तर उनीहरूसँग मेरो नम्बर भएकोले सबै सन्देश सिधै उनीहरूसम्म पुग्यो। जब मैले के भइरहेको थियो भन्ने बुझें, मेरो खाताबाट ३ लाख भन्दा बढी रकम गायब भइसकेको थियो।
यो घटना मलाई पूर्ण रूपमा हल्लायो। मैले यति मेहनत गरेर कमाएको पैसा केही घण्टामै गुम्नु विनाशकारी थियो। यसले मलाई बुझायो कि जब हाम्रो फोन गलत हातमा पर्छ, हामी कति असुरक्षित हुन्छौं, र यस्तो ठगी कसरी हुन्छ र आफूलाई बचाउन के कदम चाल्नु पर्छ भन्ने जान्नु किन महत्त्वपूर्ण छ।
ठगी कसरी भयो:#
- संवेदनशील जानकारीको पहुँच: फोन ठगहरूको हातमा परेपछि, उनीहरूले पीडितको व्यक्तिगत जानकारी जस्तै बैंकिङ एप, OTPs (वन-टाइम पासवर्ड), र अन्य संवेदनशील डेटा पहुँच पाए।
- SIM कार्डको दुरुपयोग: ठगहरूले चोरी भएको SIM कार्ड छिटो प्रयोग गरेर OTPs र अन्य प्रमाणीकरण कोड प्राप्त गरे, जसले बैंकिङ एप र अन्य वित्तीय प्लेटफर्ममा सुरक्षा उपायहरू पार गर्न सहयोग गर्यो।
आफूलाई कसरी सुरक्षित राख्ने:#
चोरी पछि तत्काल कदम चाल्नुहोस्:
- SIM कार्ड ब्लक गर्नुहोस्: आफ्नो मोबाइल सेवा प्रदायकलाई तुरुन्त सम्पर्क गरी SIM कार्ड ब्लक गर्न लगाउनुहोस्। यसले ठगहरूले OTPs प्राप्त गर्न वा खातामा पहुँच पाउन नदिनेछ।
- बैंक खाता ब्लक गर्नुहोस्: चोरीको बारेमा आफ्नो बैंकलाई जानकारी दिनुहोस् र अनधिकृत लेनदेन रोक्न खाताहरू ब्लक वा फ्रिज गर्न अनुरोध गर्नुहोस्।
फोन सुरक्षित गर्नुहोस्:
- सशक्त पासवर्ड/PIN प्रयोग गर्नुहोस्: आफ्नो फोनलाई बलियो पासवर्ड, PIN, वा बायोमेट्रिक लक (फिङ्गरप्रिन्ट वा अनुहार पहिचान) संग सुरक्षित राख्नुहोस्।
- रिमोट वाइप सक्षम गर्नुहोस्: यदि फोन चोरी भयो भने डेटा मेटाउन रिमोट ट्र्याकिङ र वाइप फिचरहरू (जस्तै Find My iPhone वा Find My Device) सक्रिय गर्नुहोस्। यो कसरी गर्ने पढ्नुहोस्
बैंकिङ एप्ससँग सावधान रहनुहोस्:
- लगइन विवरण सुरक्षित नगर्नुहोस्: आफ्नो फोनमा बैंकिङ एपको लगइन क्रेडेन्सियलहरू सुरक्षित नगर्नुहोस्।
- दुई-फ्याक्टर प्रमाणीकरण (2FA) प्रयोग गर्नुहोस्: थप सुरक्षा को लागि 2FA सक्षम गर्नुहोस्, तर दोस्रो फ्याक्टर तपाईंको फोन नम्बरमा जोडिएको नहोस् भनेर सुनिश्चित गर्नुहोस्।
खाताहरूको निगरानी गर्नुहोस्:
- लेनदेन नियमित जाँच गर्नुहोस्: कुनै पनि शंकास्पद गतिविधि पहिचान गर्न आफ्नो बैंक स्टेटमेन्ट र लेनदेन इतिहास नियमित जाँच गर्नुहोस्।
- सूचना सेट अप गर्नुहोस्: सबै लेनदेनका लागि SMS र इमेल अलर्ट सक्षम गर्नुहोस्, ताकि अनधिकृत गतिविधि भए तुरुन्त जानकारी प्राप्त होस्।
आजको डिजिटल युगमा, फोन गुमाउनु केवल उपकरण गुमाउनु मात्र होइन - यसले तपाईंको वित्तीय र पहिचान जोखिममा पार्न सक्छ। छिटो कदम चालेर र अग्रिम रूपमा खाताहरू सुरक्षित गरेर, तपाईं यस्तो ठगीको शिकार हुने सम्भावना धेरै घटाउन सक्नुहुन्छ।